Ντόναλντ Ντακ, κυπρίνος σε… μπανιέρα και γυμνά αγαλματίδια – Χριστουγεννιάτικες παραδόσεις στην Ευρώπη

Από τους ιστούς αράχνης που κρέμονται στα ουκρανικά δέντρα (pavuchky), μέχρι τα καραβάκια που φέρνουν λάμψη σε πολλές ελληνικές πλατείες και τα χάρτινα κρακεράκια που σερβίρουν… μέτριο χιούμορ στο βρετανικό τραπέζι, κάθε ευρωπαϊκή χώρα γιορτάζει τα Χριστούγεννα λίγο διαφορετικά.

Για κάποιους, τίποτα δεν τους ανεβάζει τη γιορτινή διάθεση όσο το να βλέπεουν το ίδιο πράγμα στην τηλεόραση κάθε χρόνο. Για άλλους, είναι το φαγητό, τα έθιμα ή οι διακοσμήσεις (που, ειλικρινά, θα σήκωναν τα φρύδια οποιουδήποτε επισκέπτη τύχαινε να τα επισκεφτεί).

Ο βρετανικός Guardian παρουσιάζει τις ιδιορρυθμίες και τις ιδιαιτερότητες σε όλη τη Ευρώπη, χωρίς τις οποίες τα Χριστούγεννα δεν… θα ήταν Χριστούγεννα.

Smörgåsbord του Ντόναλντ Ντακ

Λίγο μετά τις 15:00 την παραμονή των Χριστουγέννων, εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη τη Σουηδία θα συντονιστούν για ένα απίθανο εθνικό εορταστικό σύμβολο: τον Ντόναλντ Ντακ.

Μαζί με το julbord (το χριστουγεννιάτικο τραπέζι ή smörgåsbord), το julgröt (χριστουγεννιάτικος χυλός) και την προσωπική επίσκεψη του tomten (ο Σουηδός πατέρας των Χριστουγέννων), η ετήσια προβολή του Ντόναλντ Ντακ – ή Kalle Anka για τους Σουηδούς – έχει γίνει βασικό στοιχείο των σουηδικών Χριστουγέννων.

Το χριστουγεννιάτικο αφιέρωμα της Disney, που προβλήθηκε για πρώτη φορά στη σουηδική τηλεόραση την παραμονή των Χριστουγέννων του 1960, είναι γνωστό στη Σουηδία ως «Ο Ντόναλντ Ντακ και οι φίλοι του, σας εύχονται καλά Χριστούγεννα – αλλά αρχικά ονομαζόταν «Από όλους εμάς σε όλους εσάς».

Περιλαμβάνει αυθεντικά αποσπάσματα από τη Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη και τον Μίκυ Μάους, καθώς και μερικές νεότερες προσθήκες – αλλά για τους Σουηδούς, ο Ντόναλντ είναι το αδιαμφισβήτητο highlight.

Ορισμένα νοικοκυριά ετοιμάζουν το julbord τους – το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει ζαμπόν, κεφτεδάκια, σαλάτα με παντζάρια και παστές ρέγγες – πριν αυτός εμφανιστεί στις οθόνες τους. Άλλα οπωσδήποτε περιμένουν την εμφάνιση του Ντόναλντ για να ξεκινήσουν το μεγάλο χριστουγεννιάτικο γεύμα τους.

«Σκουπίδια» Secret Santa

Το Wichteln, επίσης γνωστό με τη σουηδική ονομασία Julklapp, είναι η γερμανική εκδοχή του Secret Santa (μυστικός Άγιος Βασίλης): πριν από το χριστουγεννιάτικο πάρτι στο γραφείο ή τον αθλητικό σύλλογο, σας ανατίθεται τυχαία να φέρετε για ένα άλλο μέλος ένα δώρο.

Επειδή οι αγοραστές του δώρου παραμένουν ανώνυμοι και δεν μπορούν να… λογοδοτήσουν, τα «λάφυρα» από τέτοιου είδους βραδιές τείνουν να είναι κατώτερα των περιστάσεων, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί το Wichteln έχει αντικατασταθεί τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο από το πιο ειλικρινές Schrottwichteln, το οποίο σημαίνει απλά… «σκουπίδια» Secret Santa.

Οι Τσέχοι αγοράζουν κυπρίνους και μεταφέρουν τα ψάρια στη δική τους… μπανιέρα, όπου τα κρατούν ζωντανά μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων

Τσακισμένα CD με one-hit wonders της δεκαετίας του ’90, φλιτζάνια καφέ με φθηνά σλόγκαν, πλαστικά παιχνίδια: όσο πιο μέτρια τόσο το καλύτερο.

Ο μόνος άγραφος κανόνας φαίνεται να είναι ότι δεν πρέπει να έχετε αγοράσει το δώρο που φέρνετε μαζί σας ειδικά για την περίσταση – ουσιαστικά, πρόκειται για μια πιο εξελιγμένη μορφή ανακύκλωσης, κάτι στο οποίο οι Γερμανοί διαπρέπουν εδώ και δεκαετίες.

Σοβιετική ρομαντική κωμωδία

Στη Ρωσία, όπου από τη σοβιετική περίοδο η παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι πολύ μεγαλύτερη γιορτή από τα Χριστούγεννα, μια μακρόχρονη εορταστική παράδοση είναι η παρακολούθηση της ταινίας «Η ειρωνεία της μοίρας», μια καλοπροαίρετη ρομαντική κωμωδία που κυκλοφόρησε το 1976.

Η ταινία ακολουθεί μια ομάδα ανδρών φίλων, που έχουν την παράδοση να πηγαίνουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στη σάουνα. Στη συνέχεια, μέσα σε μια μεθυσμένη θολούρα, κατευθύνονται στο αεροδρόμιο για να βάλουν έναν από τους φίλους τους σε ένα αεροπλάνο για το Λένινγκραντ, αλλά καταλήγουν να βάλουν τον λάθος φίλο, τον Ζένια, στο αεροπλάνο.

Όταν ο Ζένια ξυπνάει από το αλκοολικό του λήθαργο, νομίζει ότι βρίσκεται ακόμα στη Μόσχα και παίρνει ένα ταξί για να πάει στη διεύθυνση του σπιτιού του. Σε ένα ειρωνικό σχόλιο για τη σοβιετική πολεοδομία, ο ίδιος δρόμος υπάρχει και στο Λένινγκραντ και η πολυκατοικία μοιάζει ακριβώς ίδια.

Μπαίνει σε αυτό που νομίζει ότι είναι το διαμέρισμά του και λιποθυμά ξανά. Όταν η ιδιοκτήτρια του διαμερίσματος, η Νάντια, επιστρέφει, είναι αρχικά έξαλλη με τον μεθυσμένο εισβολέα, αλλά τελικά ο έρωτας ανθίζει.

Για πολλούς ανθρώπους στην Καταλονία, τίποτα – μα τίποτα – δεν σημαίνει ότι ήρθαν τα Χριστούγεννα όσο μια μικρή, καμπουριασμένη φιγούρα σε μια γωνιά της φάτνης με γυμνά… οπίσθια

Εκείνη την εποχή, η ταινία ήταν μια ευγενική αλλά έξυπνη σάτιρα ορισμένων από τις πιο ζοφερές πτυχές της σοβιετικής πραγματικότητας. Τώρα, μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα για κάποιους θεατές, ένα γλυκό ταξίδι νοσταλγίας για κάποιους Ρώσους που τους λείπει το σοβιετικό παρελθόν.

Η ταινία ήταν δημοφιλής σε ολόκληρη την πρώην Σοβιετική Ένωση, αλλά απαγορεύτηκε στην Ουκρανία το 2015 στο πλαίσιο της μάχης κατά της ρωσικής κουλτούρας και επιρροής.

Υπήρξε ένα ρωσικό σίκουελ το 2007 και ένα ριμέικ του Χόλιγουντ το 2022, αλλά κανένα από τα δύο δεν έχει τη γοητεία του πρωτοτύπου. Η ταινία προβάλλεται παραδοσιακά στην τηλεόραση κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς και πολλές οικογένειες την παρακολουθούν κάθε χρόνο.

Κυπρίνος στο… μπάνιο

Ο κυπρίνος είναι παραδοσιακό φαγητό στα τραπέζια της παραμονής των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της Ευρώπης, αλλά ιδιαίτερα στην Τσεχία, όπου οι πωλητές με γεμάτους νερό κουβάδες, στους οποίους κολυμπούν οι παχουλοί κάτοικοι της λίμνης, βρίσκονται στους δρόμους των δημοφιλών εμπορικών περιοχών ενόψει της παραμονής των Χριστουγέννων.

Η νεότερη γενιά των Τσέχων μπορεί να αναπτύσσει μεγαλύτερη προτίμηση στον καπνιστό σολομό, αλλά οι πραγματικά παραδοσιακοί επιμένουν στον κυπρίνο και απαιτούν ο πωλητής να μην θανατώσει το αλίευμα κατά την αγορά, παρά τις παρακλήσεις των αξιωματούχων να αφήσουν το έργο αυτό στους επαγγελματίες.

Αντιθέτως, θα μεταφέρουν το ψάρι στη δική τους… μπανιέρα και θα το κρατήσουν ζωντανό εκεί μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο φρέσκο.

Όσοι αντέχουν ακόμα να σκοτώσουν τον «συγκάτοικό τους», αφού μοιράζονται την ίδια στέγη για λίγες μέρες, παραδοσιακά το σερβίρουν τηγανητό σε φρυγανιά με πατατοσαλάτα ως συνοδευτικό και με το κεφάλι να χρησιμοποιείται για να φτιάξουν ψαρόσουπα.

Αγαλματίδια με γυμνά… οπίσθια

Για πολλούς ανθρώπους στην Καταλονία, τίποτα – μα τίποτα – δεν σημαίνει ότι ήρθαν τα Χριστούγεννα όσο μια μικρή, καμπουριασμένη φιγούρα σε μια γωνιά της φάτνης. Αν και δεν είναι αποκλειστικότητα της Καταλονίας, το αγαλματίδιο με γυμνά οπίσθια (caganer), έχει γίνει συνώνυμο της βορειοανατολικής περιοχής της Ισπανίας και αποτελεί βασικό χριστουγεννιάτικο στοιχείο στα καταστήματα και τους πάγκους.

Ενώ τα αγαλματίδια – που πρωτοεμφανίστηκαν στα τέλη του 17ου αιώνα και θεωρούνται ότι φέρνουν καλή τύχη και γονιμότητα – συνήθως απεικονίζουν Καταλανούς αγρότες με κόκκινα καπέλα και καπνίζοντας πίπα, τα πιο σύγχρονα διατίθενται με τις εικόνες τραγουδιστών όπως η Ροζαλία και ο Χάρι Στάιλς, αθλητικών αστέρων όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο και ο Ραφαέλ Ναδάλ, και πολιτικών από την Τζόρτζια Μελόνι μέχρι τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Μια άλλη εορταστική παράδοση είναι η «Cabalgata de Reyes Magos» – τεράστιες δημόσιες ιπποδρομίες, που πραγματοποιούνται στις ισπανικές πόλεις στις 5 Ιανουαρίου, γιορτάζουν τη γενναιοδωρία των Τριών Σοφών.

Αντί όμως να ταξιδεύουν με καμήλες και να προσφέρουν στα παιδιά χρυσό, λιβάνι και σμύρνα, αυτοί οι Μάγοι διασχίζουν τους δρόμους πάνω σε τεράστια και περίτεχνα άρματα και πετούν τεράστιες ποσότητες γλυκισμάτων στα πλήθη, όπου αυτά αρπάζονται γρήγορα από ανυπόμονα χέρια μικρών και μεγάλων.