Υπόθεση Κωσταλέξι: Οι τερατώδεις ψεύτικες ιστορίες και η πικρή, σκληρή αλήθεια

Ο εγκλεισμός μιας 29χρονης σε ξύλινα κλουβιά στην Καλαμάτα από τους γονείς της ξύπνησε «μνήμες Κωσταλέξι» όπως διαβάζουμε στο protothema.gr. Αν ρίξει κάποιος μια ματιά και σε άλλα σάιτ, θα δει ότι όλα σχεδόν αναφέρονται στο συγκεκριμένο θέμα χρησιμοποιώντας το όνομα Κωσταλέξι. Εύλογα δημιουργείται η απορία στους νεότερους τι είναι το Κωσταλέξι και πώς σχετίζεται με την υπόθεση της Καλαμάτας;

Καθώς και εμείς λόγω ηλικίας έχουμε μια γενική, θολή εικόνα για το Κωσταλέξι, καταφύγαμε στο βιβλίο του κορυφαίου αστυνομικού συντάκτη Πάνου Σόμπολου «ΤΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑΠΕΝΤΑΕΤΙΑΣ», όπου υπάρχει εκτενής αναφορά στην «υπόθεση Κωσταλέξι», καθώς ο σπουδαίος δημοσιογράφος την είχε καλύψει για λογαριασμό της ΕΡΤ2 και της εφημερίδας «Μακεδονία» στην οποία εργαζόταν τότε (1978). Να σημειώσουμε εδώ, ότι μεγάλη είναι η ευθύνη του Τύπου, τότε οι εφημερίδες πουλούσαν χιλιάδες αντίτυπα καθημερινά, που παρουσίασε αρχικά μια τελείως λαθεμένη εικόνα για την υπόθεση, ενώ όπως θα δούμε, η πραγματικότητα ήταν τελείως διαφορετική.

Το χωριό Κωσταλέξι Φθιώτιδας

Ο Κωσταλέξης ή Κωσταλέξι, όπως αναφέρεται συνήθως, είναι οικισμός του νομού Φθιώτιδας χτισμένος στους ΒΑ πρόποδες της Οίτης, 10 χλμ. ΝΔ της Λαμίας, κοντά στις νότιες όχθες του Σπερχειού. Έχει 275 κατοίκους (απογραφή 2021). Το όνομά του σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Π. Συμεωνίδη αποτελεί ελληνική παρετυμολογία προς το Κώστας και Αλέξης του βουλγαρικού Kostalec «θηλιά πλεξίματος» και «φιόγκος, θηλιά» στη σημασία της παγίδας ζώου, του δόκανου. Ο Συμεωνίδης αναφέρει ότι δεν μαρτυρείται επώνυμο Κωσταλέξης.

Νοέμβριος 1978: η ανακάλυψη μιας 47χρονης σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο Κωσταλέξι

Ας δούμε όμως πώς και γιατί έγινε γνωστό στο πανελλήνιο το Κωσταλέξι μέσα από όσα γράφει ο Πάνος Σόμπολος. Στις 5 Νοεμβρίου 1978 έμαθε από την Ασφάλεια Προαστίων της, τότε, Χωροφυλακής (Αστυνομία Πόλεων και Χωροφυλακή ενοποιήθηκαν σε Ελληνική Αστυνομία Πόλεων, την ΕΛΑΣ, το 1984) ότι ετοιμαζόταν για μια επιχείρηση εκτός Αττικής, με μεγάλο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Πήγε στον Περισσό όπου βρίσκονταν οι Υπηρεσίες της Χωροφυλακής και η Άμεση Επέμβαση (το 109 τότε) και έμαθε ότι κάποιος αξιωματικός της Χωροφυλακής που καταγόταν από τη Φθιώτιδα είχε την πληροφορία και τη διασταύρωσε, ότι μια γυναίκα βρισκόταν αλυσοδεμένη και βασανιζόταν για πολλά χρόνια στο χωριό Κωσταλέξι Φθιώτιδας. Την επόμενη, 6/11/1978, θα γινόταν επιχείρηση της Χωροφυλακής, παρουσία του αρμόδιου Εισαγγελέα που είχε ενημερωθεί σχετικά.

Πράγματι, νωρίς το πρωί της 6ης Νοεμβρίου 1978 ο Πάνος Σόμπολος με συνεργείο της ΕΡΤ2 έφτασαν στο Κωσταλέξι σχεδόν ταυτόχρονα με τον Εισαγγελέα και τη Χωροφυλακή και κατευθύνθηκαν στο σπίτι της οικογένειας Καρυώτη όπου, κατά τις πληροφορίες, βρισκόταν η αλυσοδεμένη γυναίκα. Η εικόνα που αντίκρισε ο Π. Σόμπολος ήταν ανατριχιαστική. Γράφει σχετικά:

«Πλησιάζω με τους αστυνομικούς και τον Εισαγγελέα προς το ισόγειο και βλέπω μια γυναίκα πεσμένη στο χώμα να μας κοιτάζει με βλέμμα απλανές. Δεν έδινε καμία σημασία σ’ αυτά που διαδραματίζονταν εκείνη την ώρα στον χώρο που ζούσε! Ήταν γυμνή. Στην πλάτη της είχε ριγμένο ένα άδειο τσουβάλι. Μετά την είδα να κάνει μια κίνηση. Πήρε το τσουβάλι, στο οποίο είχε ανοίξει τον πάτο και πέρασε μέσα το κεφάλι της. Δεν είναι υπερβολή να σας πω ότι βρισκόταν σε ζωώδη κατάσταση. Εκεί που ζούσε κλεισμένη 29 χρόνια δεν υπήρχε πάτωμα, ήταν πεσμένη στο χώμα. Νομίζω ότι αυτή η γυναίκα ούτε έβλεπε ούτε άκουγε τίποτα. Δεν καταλάβαινε τίποτα. Κάποια στιγμή την είδα να καταλαμβάνεται από μια τρεμούλα και να σκεπάζει το πρόσωπό της με τα χέρια. Απ’ ό, τι κατάλαβα, δεν ήθελε να βλέπει κόσμο ή φώτα. Την είδα επίσης σε κάποια φάση να μασάει τα ρούχα της».

Ο Εισαγγελέας της φώναξε δυο-τρεις φορές: «Ελένη… Ελένη, μ’ ακούς;». Η Ελένη δεν μιλούσε ούτε απαντούσε. Επρόκειτο για την Ελένη Καρυώτη, 47 χρονών τότε, που σύμφωνα με πληροφορίες της Χωροφυλακής ήταν κλεισμένη στον ίδιο χώρο για 29 χρόνια. Όπως γράφει ο Π. Σόμπολος, επρόκειτο για ισόγεια αποθήκη. Εκεί έβαζαν τα αγροτικά εργαλεία, υπήρχαν τσουβάλια με σιτάρια, μια κουβέρτα με την οποία σκεπαζόταν η Ελένη και μια ξύλινη κασέλα στην οποία έμπαινε η Ελένη τις κρύες μέρες του χειμώνα για να ζεσταθεί! Τουαλέτα δεν υπήρχε στην αποθήκη και τις σωματικές της ανάγκες τις έκανε η Ελένη στον ίδιο χώρο όπου διέμενε. Φυσικά, υπήρχε εκεί αφόρητη δυσοσμία…

Η μεταφορά της Ελένης στο νοσοκομείο Λαμίας

Με εντολή Εισαγγελέα και αφού έντυσαν την Ελένη, την παρέλαβε ασθενοφόρο που τη μετέφερε στο νοσοκομείο Λαμίας, όπου έμεινε για κάποιο διάστημα. Η υπόθεση προκάλεσε σάλο και πανελλήνιο ενδιαφέρον. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διευθυντής της «Μακεδονίας» Κώστας Δημάδης είπε στον Π. Σόμπολο: «Μάθε και γράψε όσο περισσότερα μπορείς. Είναι τρομακτικό το ενδιαφέρον του κόσμου γι’ αυτό το θέμα».

Τα τερατώδη ψέματα που γράφτηκαν στις εφημερίδες της εποχής

Η «υπόθεση Κωσταλέξι» πέρασε τα ελληνικά σύνορα και έγινε γνωστή σε Ευρώπη και Αμερική όπου έγινε μάλιστα πρώτο θέμα σε πολλά μέσα. Παράλληλα, στο Κωσταλέξι έφταναν ακόμα και τουρίστες! Στον Τύπο γράφτηκαν πάρα πολλά που δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Τις πρώτες μέρες γραφόταν ότι όταν ήταν νεαρή η Ελένη, ερωτεύτηκε έναν δάσκαλο, τον Τόλη, που επισκεπτόταν τους συγγενείς του στο Κωσταλέξι. Επειδή αυτός ήταν κομμουνιστής, οι γονείς της δεν τον ήθελαν, η Ελένη τρελάθηκε και οι γονείς της τη φυλάκισαν. Αργότερα, ο δάσκαλος «έγινε» αντάρτης, τον οποίο οι εθνικόφρονες γονείς της και ιδιαίτερα ένας θείος της, δεν ήθελαν και την έκλεισαν στο σπίτι. Η κλεισούρα την οδήγησε στη σχιζοφρένεια. Μια τρίτη εκδοχή ήταν ότι η Ελένη ερωτεύτηκε έναν αντάρτη ο οποίος σκοτώθηκε από έκρηξη κοντά στο σπίτι της κι από τότε, σάλεψε το μυαλό της. Κάποια εφημερίδα μάλιστα, αποκάλυψε ότι ο μεγάλος της έρωτας ήταν κάποιος άλλος, όχι ο Τόλης και ήταν τότε (1978) κτηνίατρος! Τίποτα από αυτά δεν ίσχυε. Μάλιστα, ο δάσκαλος που υποτίθεται ότι έγινε αιτία για να τρελαθεί η Ελένη, σε επιστολή του στα «Κωσταλεξιώτικα Νέα» στις 14 Νοεμβρίου 1978, έγραψε μεταξύ άλλων: «Ουδεμία σχέση έχω με τα αναγραφέντα και διαψεύδω κατηγορηματικά, σαν αναληθή και τελείως φανταστικά, τα όσα γράφτηκαν γύρω από το άτομό μου απ’ οποιαδήποτε πηγή κι αν προέρχονται.

Η σύλληψη και η προφυλάκιση των τριών αδελφών της Ελένης – Τι είπαν η Ελένη και τ’ αδέλφια της στον Πάνο Σόμπολο

Τα τρία αδέλφια της Ελένης, Ευθύμιος, Ολυμπία και Μαρία συνελήφθησαν την ίδια μέρα. Κατά την προσαγωγή τους στον Εισαγγελέα δέχθηκαν επίθεση από εξαγριωμένους πολίτες που παραλίγο να τους λιντσάρουν. Το κατηγορητήριο που συντάχθηκε αργότερα εναντίον τους ήταν βαρύτατο. Σε γενικές γραμμές, ανέφερε ότι φυλάκισαν την αδελφή τους στο ισόγειο του σπιτιού τους, χωρίς να της προσφέρουν καμία βοήθεια και ότι η ίδια (η Ελένη) λόγω του εγκλεισμού της και «λόγω ψυχοπάθειας και ηβιφρενικής μορφής σχιζοφρένειας» δεν μπορούσε να κάνει κάτι για τον εαυτό της. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν να αντιμετωπίζει πλέον σοβαρότατα προβλήματα υγείας και να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή της. Ο Πάνος Σόμπολος επισκέφθηκε την Ελένη στο νοσοκομείο και την είδε καλύτερα σε σχέση με την προηγούμενη μέρα. Μίλησε μαζί της, οι απαντήσεις όμως που έλαβε, με μεγάλη δυσκολία, ήταν ακατανόητες και αλλοπρόσαλλες. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν την ρώτησε πόσων χρονών είναι, αυτή απάντησε «18», είπε ότι δεν αγαπά τ’ αδέλφια της, ενώ είπε ότι ήταν ακόμα ερωτευμένη με τον Τόλη, τον οποίο μάλιστα είδε ένα βράδυ, αφού βγήκε από το παράθυρο!

Φυσικά, «Τόλης» δεν υπήρχε… Να σημειώσουμε ακόμα, ότι η Ελένη Καρυώτη αρχικά μπουσουλούσε και δεν μπορούσε να περπατήσει λόγω ατροφίας των μυών…

Ο Π. Σόμπολος κατάφερε να μιλήσει και με τα τρία αδέλφια της Ελένης στο κρατητήριο. Σύμφωνα με όσα του είπαν, η Ελένη κλείστηκε στο ισόγειο από τον πατέρα τους γιατί πίστευε ότι έτσι θα γίνει καλά. Όταν πέθανε, το 1974, τους άφησε «ευχή και κατάρα» να την κρατήσουν κλεισμένη εκεί. Αρνήθηκαν κατηγορηματικά την ύπαρξη του «Τόλη» και η Μαρία Καρυώτη εξήγησε πώς αρρώστησε η αδελφή τους: «Όταν η Ελένη ήταν 11 χρόνων περίπου και πήγαινε στην Ε’ ή ΣΤ’ τάξη του Δημοτικού (σημ. αφού το 1978 η Ελένη ήταν 47 ετών, είχε γεννηθεί το 1931 άρα το συμβάν αυτό έγινε το 1942-1943) και ενώ βρισκόμασταν στην πλατεία του χωριού, είδε κάτι φαντάρους μαυροσκούφηδες οι οποίοι βάραγαν αλύπητα άντρες, γυναίκες και παιδιά. Η Ελένη τρόμαξε κι έπαθε σοκ. Από τότε αρρώστησε και δεν μπορεί να βρει την υγειά της». Τα αδέλφια είπαν ότι ο πατέρας τους πίστευε ότι αν η Ελένη πήγαινε σε νοσοκομείο θα πέθαινε σε έναν μήνα. Σε ερώτηση του Π. Σόμπολου, γιατί, ενώ φημολογείται ότι έχουν πολλά χρήματα, δεν την πήγαν σε κάποιον γιατρό, απάντησαν ότι την πήγαν σε γιατρό αλλά δεν γινόταν καλά. Η Μαρία είπε ότι την πήγαν στο «νοσοκομείο ψυχικών παθήσεων του Βλαστού στο Μαρούσι» και η Ολυμπία ότι πήγαιναν στην Ελένη 2-3 φορές την ημέρα, φαγητό.

Οι ηρωίδες και οι ήρωες του νοσοκομείου Λαμίας

Ξεχωριστή αναφορά οφείλουμε να κάνουμε στους γιατρούς και τις νοσοκόμες του νοσοκομείου Λαμίας που φρόντισαν αρχικά την Ελένη και μίλησαν στον Πάνο Σόμπολο. Όπως είπαν οι γιατροί Κωνσταντίνος Τσιαχρής, Αναστάσιος Μπελεγράπης και Διονύσιος Μαντζουράτος, η Ελένη παρουσίαζε σημεία ψυχικής νόσου και έντονη ωχρότητα στο δέρμα. Λόγω του εγκλεισμού δεν μπορούσε να βαδίσει μόνη της και εμφάνιζε πτώση των νοητικών λειτουργιών και διαταραχή προσανατολισμού και χρόνου. Ήταν φοβισμένη αλλά σταδιακά άρχισε να δείχνει την αγάπη της σε όσους τη φρόντιζαν. Οι νοσοκόμες Σπυριδούλα Πάνου και Λαμπρινή Δημοπούλου είπαν στον Πάνο Σόμπολο ότι τα μακριά μαλλιά της Ελένης ήταν κολλημένα από τις ακαθαρσίες, τα νύχια της πολύ μεγάλα και το σακί με το οποίο ήταν τυλιγμένη μύριζε από 100 μέτρα μακριά. Την έκαναν μπάνιο (ίσως είχε να πλυθεί χρόνια) και της έβγαλαν όλες τις ακαθαρσίες που είχαν κολλήσει στο κορμί της. Όταν όμως στην έβαλα να ξαπλώσει σε ένα κρεβάτι, αυτή έχοντας συνηθίσει να κοιμάται στο δάπεδο, κατέβαινε και πήγαινε μπουσουλώντας σε μία γωνιά του δωματίου. Τελικά εξοικειώθηκε με την ιδέα του ξαπλώματος στο κρεβάτι. Οι δύο νοσοκόμες ανέφεραν επίσης ότι έτρωγε με μεγάλη όρεξη ό,τι της έδιναν.

Τι είχε συμβεί πραγματικά με την Ελένη Καρυώτη

Όπως γράφει ο Πάνος ο Σόμπολος, φαίνεται ότι σε μικρή ηλικία, η Ελένη παρουσίασε προβλήματα ψυχιατρικής φύσης. Ο πατέρας της την πήγε σε πολλούς γιατρούς στη Λαμία και την Αθήνα, όμως δεν υπήρχε γιατρειά για την κόρη του. Κάποιος συγγενής της οικογένειας, είπε ότι κάποια στιγμή ο πατέρας της πήγε την Ελένη στο Δαφνί. Όταν πήγε να τη δει, τη βρήκε σε άθλια κατάσταση. Κουρελιασμένα ρούχα, αγριεμένο πρόσωπο και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. Έτσι την πήρε πάλι και την πήγε στο Κωσταλέξι και την έβαλε στην ισόγεια αποθήκη του σπιτιού. Είπε στα αδέλφια της ότι αν την πάει πάλι στο ψυχιατρείο η Ελένη θα πεθάνει. Έτσι ο Θύμιος, η Μαρία και η Ολυμπία τήρησαν τις εντολές του πατέρα τους.

Η δίκη και η αθώωση των αδελφών της Ελένης

Τα τρία αδέλφια της Ελένης δικάστηκαν αντιμετωπίζοντας βαρύτητατες κατηγορίες. Το Κακουργιοδικείο τους αθώωσε παμψηφεί στις 10 Ιανουαρίου 1980. Συγχωριανοί τους που παρακολουθούσαν τη δίκη, μετά την ανακοίνωση της απόφασης ξέσπασαν σε ζητωκραυγές και χειροκροτήματα. Μετά την αθώωσή τους, τα τρία αδέλφια πήραν στο σπίτι τους την Ελένη από την ψυχιατρική κλινική όπου νοσηλευόταν. Σύμφωνα με συγγενείς της, τη φρόντιζαν και την περιποιούνταν όσο καλύτερα μπορούσαν.

Η μυστηριώδης εξαφάνιση της Ελένης

Το 1998 η Ελένη εξαφανίστηκε μυστηριωδώς από το Κωσταλέξι. Όταν τ’ αδέλφια της πήγαν φαγητό στον χώρο που διέμενε, δεν την βρήκαν. Την έψαξαν σε όλο το χωριό, μάταια όμως. Άρχισαν να την ψάχνουν και κάτοικοι του χωριού σε βουνά, κάμπους και λαγκάδια για εβδομάδες, χωρίς αποτέλεσμα. Κυκλοφόρησαν τότε διάφορες φήμες. Κάποιοι είπαν ότι πήγε σε μοναστήρι για να γίνει καλόγρια, άλλοι ότι την απήγαγαν έμποροι οργάνων για να πουλήσουν την καρδιά και άλλα όργανά της. Τέλος, οι πιο ψύχραιμοι είπαν ότι έφυγε προς τα βουνά της περιοχής όπου άφησε την τελευταία της πνοή χωρίς να γίνει εφικτό να εντοπιστεί. Αυτό είναι και το πιθανότερο. Σε επικοινωνία του το 2015, ο Πάνος Σόμπολος με τον τότε Αστυνομικό Διευθυντής Φθιώτιδας Στέφανο Λουλακούδη πληροφορήθηκε ότι δεν υπάρχει καμία εξέλιξη. Η Ελένη Καρυώτη δεν βρέθηκε ούτε ζωντανή ούτε νεκρή και θεωρείται αγνοούμενη…

Πηγή: Πάνος Σόμπολος, «ΤΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑΠΕΝΤΑΕΤΙΑΣ όπως τα έζησα», Εκδόσεις Πατάκη,2015