Λένα Δροσάκη: Δεν θα ξεχάσω πως λίγες μέρες μετά την καταγγελία που κάναμε στον Πέτρο Φιλιππίδη…

Λένα, εσύ, η Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους και η Πηνελόπη Αναστασοπούλου ήσασταν οι πρώτες τρεις γενναίες γυναίκες που κατήγγειλαν τον Πέτρο Φιλιππίδη στο ΣΕΗ για «πράξεις αντισυναδελφικής και αντιεπαγγελματικής συμπεριφοράς που προσέβαλαν τη γενετήσια αξιοπρέπειά τους». Ήταν μια δύσκολη απόφαση;
Πάρα πολύ δύσκολη. Το σκέφτεσαι, το ζυγίζεις, κάνεις ένα βήμα εμπρός, ένα πίσω, σε βαραίνουν οι αμφιβολίες, τα «αν». Όταν όμως τελικά την πάρεις, λυτρώνεσαι. Και ίσως λυτρώνεις και τους άλλους. Δεν θα ξεχάσω πως λίγες μέρες μετά την καταγγελία είχαμε πάει στο σούπερ μάρκετ – εγώ, ο Αλέξανδρος και το μωρό στον μάρσιπο. Εκεί μας πλησίασε μια κυρία, εργαζόμενη στο κατάστημα, για να μας συγχαρεί. «Το παιδί μου» μας είπε «θέλει να ασχοληθεί με το θέατρο, αλλά εγώ φοβάμαι». «Συγγνώμη» της απάντησα «αλλά τώρα πια δεν πρέπει να φοβάστε. Πρέπει να εκλείψει ο φόβος πια – γι’ αυτό γίνονται όλα αυτά. Για να μη φοβάστε ούτε εσείς ούτε το παιδί σας. Για να μπορούν τα παιδιά όλων μας να μιλάνε ανοιχτά, να λένε «όχι», να βάζουν όρια και να μην επιτρέπουν σε κανέναν να τα παραβιάζει».

Αρνητικές αντιδράσεις υπήρξαν στην πρωτοβουλία σας;
Φυσικά. Και αρνητικά σχόλια και bullying και βρισιές στα social media.

Πώς τα διαχειρίστηκες;
Δεν τους έδωσα καμία σημασία, είχα πολύ πιο σημαντικά πράγματα για να ασχοληθώ. Νομίζω πως χειρότερο πράγμα από τον φόβο δεν υπάρχει.

Aυτό που δεν είχα καταλάβει πριν διαβάσω το κείμενο της καταγγελίας είναι πως στη δική σου περίπτωση η παρενόχληση δεν ήταν «στιγμιαίο αδίκημα» – είχε βάθος χρόνου. Με αφετηρία το 2007, όπου επισκέφτηκες ως φοιτήτρια τα γυρίσματα μιας τηλεοπτικής σειράς, στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Πέτρος Φιλιππίδης. Τότε σε προσέγγισε για πρώτη φορά;
Ναι. Και μετά, όταν έλαβε αρνητική απάντηση, άρχισαν τα τηλεφωνήματα. Χυδαία, πιεστικά, με σεξουαλικό περιεχόμενο. Με απειλούσε πως αν δεν ενέδιδα, θα φρόντιζε να μην περάσω τις εξετάσεις του υπουργείου.

Πράγματι, κατά τύχη(;) την ημέρα που έδινες εξετάσεις και ήσουν πάνω στη σκηνή, έτοιμη να εξεταστείς, τον είδες να μπαίνει στην αίθουσα και να μιλάει με τα μέλη της επιτροπής. Τι σκέφτηκες τότε;
Δεν σκέφτηκα. Πάγωσα. Το μυαλό μου σαν να βγήκε από το σώμα μου, ήμουν μουδιασμένη, ανίκανη να αντιδράσω. Ύστερα απ’ αυτό κατάλαβα γιατί τα θύματα των επιθέσεων δεν φωνάζουν και δεν διαμαρτύρονται. Είναι τέτοιο το σοκ που νιώθεις, ώστε δεν έχεις φωνή ή κοινή λογική. Το σώμα σου δεν σε υπακούει.

Σε εκείνες τις εξετάσεις κόπηκες. Και μετά τον ξαναείδες;
Όχι. Μετά για χρόνια δεν έτυχε να βρεθούμε ξανά – δεν κυκλοφορούσαμε άλλωστε και στους ίδιους κύκλους. Κατά καιρούς υπήρχαν προσεγγίσεις από τη δική του πλευρά για να συνεργαστούμε. Όχι άμεσες επαφές – επικοινωνούσαν μαζί μου οι συνεργάτες του. Απαντούσα πάντα αρνητικά.

Το 2018 βρεθήκατε εντέλει στον ίδιο θίασο, της Κάτιας Δανδουλάκη – εσύ ως ηθοποιός, εκείνος ως σκηνοθέτης. Δεν ήξερες πως θα σκηνοθετούσε το Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές;
Το ήξερα. Στην αρχή μάλιστα προσπάθησα να αρνηθώ στην Κάτια, αλλά όποιον λόγο άρνησης και αν προέβαλλα, εκείνη τον κατέρριπτε. Ήταν πολύ ευγενική, ζεστή και γενναιόδωρη μαζί μου – κι όταν μια μεγάλη πρωταγωνίστρια του θεάτρου όπως η Κάτια Δανδουλάκη σε θέλει στον θίασό της, δεν είναι εύκολο να πεις «όχι». Βρέθηκα, ουσιαστικά, σε αυτή τη δουλειά χωρίς να το καταλάβω, ελπίζοντας πως η ιστορία της παρενόχλησης δεν θα είχε συνέχεια. Είχαν περάσει άλλωστε και δέκα χρόνια.

Αλλά είχε συνέχεια. Και, αν διάβασα σωστά, μια «βίαιη» κλιμάκωση.
Εξαρχής το κλίμα ήταν βαρύ σε εκείνη τη δουλειά, υπήρχε ένας φόβος, ένα «μάγκωμα» σε όλους όσοι συμμετείχαμε στον θίασο – ανάμεσά τους και μεγάλοι πρωταγωνιστές του θεάτρου. Εγώ τουλάχιστον έτσι ένιωθα. Στο τέλος ξεκίνησα ψυχοθεραπεία για να μπορέσω να αντέξω να πηγαίνω κάθε μέρα στις πρόβες. Σκεφτόμουν πολύ σοβαρά να φύγω. Το είχα πει μάλιστα στην ψυχοθεραπεύτριά μου κι εκείνη με προέτρεψε να αντιμετωπίσω κατάματα το πρόβλημα. «Αλλιώς» μου είπε «θα φτάσεις 70 χρόνων και η τρύπα από το τραύμα δεν θα έχει κλείσει…».

Και ύστερα συνέβη κάτι που έπρεπε στ’ αλήθεια να αντιμετωπίσεις. Μια έκρηξη, μια σκληρή λεκτική επίθεση ενώπιον όλου του θιάσου.
Η έκρηξη προκλήθηκε από ένα τυχαίο γεγονός, από μια ατάκα που ειπώθηκε στραβά στην πρόβα και γέλασε ο θίασος – από εκεί ξεκίνησε μια χυδαία, προκλητική, ολότελα απρόκλητη επίθεση σε βάρος μου και σε βάρος του Λευτέρη Ζαμπετάκη (σ.σ. ηθοποιός του θιάσου). Τρέμοντας κατάφερα να σηκωθώ από την καρέκλα μου και να πω: «Σου ζητάω σεβασμό. Σεβάσου με ως ηθοποιό, όπως εγώ σέβομαι τον σκηνοθέτη μου».

Σπουδαία ατάκα.
Ναι, είναι. Και είμαι πολύ περήφανη που την είπα. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα πως ό,τι κι αν συνέβαινε στη συνέχεια, το δικό μου, προσωπικό στοίχημα το είχα κερδίσει. Μετά ήρθε η Κάτια Δανδουλάκη –με τη στήριξη και των συμπαραγωγών της παράστασης – έργου– και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Η Κάτια, μια σπουδαία κυρία, ίσως η τελευταία μεγάλη κυρία του θεάτρου και της Τέχνης, που όρθωσε ανάστημα και δεν φοβήθηκε το κόστος των επιλογών της – σκέψου μόνο τι σήμαινε το να μείνει μια παράσταση χωρίς σκηνοθέτη παραμονές της πρεμιέρας. Το έργο καθυστέρησε ενάμιση μήνα να ανέβει. Ξέρεις πόσα λεφτά χάθηκαν; Και όμως, το έκανε. Ακόμα και τώρα που σ’ το λέω, συγκινούμαι. Τότε ένιωσα για πρώτη φορά πως κάτι άλλαξε. Πως με την Κάτια κάτι αλλάζει στον κόσμο.

Πράγματι, είναι συγκινητικό. Δεν ξέρω αν τότε ήλπιζες πως η ιστορία θα γινόταν γνωστή.
Όχι, για να είμαι ειλικρινής, δεν το πίστευα. Σκέψου πως τότε δεν ήξερα καν τι είχε συμβεί στα άλλα κορίτσια, ούτε πόσο τυχερή είχα σταθεί εγώ μες στην ατυχία μου. Αν και τελικά δεν έχει καμία σημασία το ότι δεν συνέβησαν σε μένα τα χειρότερα – αυτή η κακοποίηση μας αφορά όλες, είμαστε όλες μαζί σε αυτό. Καμία δεν πίστευε πως ο υπεύθυνος θα έβρισκε την τιμωρία που του αξίζει, όμως να που γίνεται τελικά… Το λέω και κλαίω.

Γιατί;
Γιατί είναι πολύ, πολύ σπουδαίο να μπορείς να δουλεύεις –όποια δουλειά και αν κάνεις– και να νιώθεις ασφαλής, προστατευμένος. Αυτός είναι ο κόσμος ο φωτεινός που ονειρεύομαι να ζήσει το παιδί μου.